Τα αντανακλαστικά του βρέφους είναι σημαντικά για το σωστό θηλασμό. Τα κύρια αντανακλαστικά είναι αυτά της αναζήτησης της θηλής, του θηλασμού και της κατάποσης. Όταν αγγίζουμε τα χείλη ή το μάγουλο του βρέφους, αυτό στρέφεται για να βρει το ερέθισμα και ανοίγει το στόμα του τοποθετώντας τη γλώσσα του προς τα κάτω και εμπρός. Το βρέφος πρέπει να θηλάζει τη θηλαία άλω, δηλαδή τη σκούρα περιοχή γύρω από τη θηλή. Η θηλή θα πρέπει να βρίσκεται πάνω από τη γλώσσα του ενώ τα χείλη του να αγκαλιάζουν τη θηλαία άλω. (Εικόνα 1)
Για να πετύχετε τη σωστή θέση θηλασμού κρατάτε το στήθος σας με τα τέσσερα δάκτυλα από κάτω και τον αντίχειρα επάνω κοντά στη θηλαία άλω, για να πιέζετε ελαφρά κατά τη διάρκεια του θηλασμού και έτσι να μην κλείνει η μυτούλα του μωρού. Δε δίνετε το στήθος στο βρέφος, απλά φέρνετε το κεφαλάκι του μωρού προς το στήθος σας. Όταν το μωρό προσκολλάται σωστά το στόμα και η γλώσσα του δεν τρίβονται και δεν τραυματίζουν το δέρμα της θηλής και της θηλαίας άλω. Ο θηλασμός είναι άνετος και συχνά ευχάριστος για την μητέρα. Η μητέρα δεν νιώθει πόνο.
Ο θηλασμός με κακή προσκόλληση είναι δυσάρεστος και επώδυνος για την μητέρα, μπορεί τραυματίσει το δέρμα της θηλής και της θηλαία άλω, προκαλώντας έτσι ραγάδες και διαβρώσεις στις θηλές. (Εικόνα 2) Η κακή προσκόλληση είναι η συχνότερη και σημαντικότερη αιτία πόνου κατά τον θηλασμό, μπορεί να προκαλέσει ανεπαρκή αποσυμφόρηση του στήθους και σαν συνέπεια μειωμένη παραγωγή γάλατος. Η σημαντικότερη αιτία κακής προσκόλλησης του βρέφους στο μαστό είναι η απειρία της μητέρας και έλλειψη εκπαιδευμένης βοήθειας.
Με τη σωστή θέση του μωρού πετυχαίνετε:
- Να παίρνει το μωρό περισσότερη ποσότητα γάλακτος.
- Να μην μένει συνέχεια στο στήθος και να τραυματίζει τη θηλή.
Όταν το βρέφος θηλάζει αποτελεσματικά παίρνει αργές και βαθιές ρουφηξιές οι οποίες ακολουθούνται από μία κατάποση ορατή ή ακουστή, περίπου μία το δευτερόλεπτο. Μερικές φορές το βρέφος σταματάει για λίγα δευτερόλεπτα, ώστε οι πόροι να ξαναγεμίσουν γάλα. Τα μάγουλα του μωρού είναι στρογγυλεμένα κατά την διάρκεια του θηλασμού. Προς το τέλος της σίτισης, οι θηλαστικές κινήσεις γίνονται βαθύτερες και βραδύτερες. Στο τέλος του θηλασμού η ποσότητα του γάλατος είναι λιγότερη, αλλά το γάλα είναι πλουσιότερο σε λιπαρά. Γι΄αυτό είναι σημαντικό η σίτιση να συνεχιστεί. Όταν το βρέφος ικανοποιηθεί συνήθως αφήνει μόνο του το στήθος.
Η παραγωγή γάλακτος ελέγχεται τοπικά στο μαστό από μία ουσία η οποία ονομάζεται παλίνδρομος αναστολέας της γαλουχίας. Αν το γάλα δεν απομακρύνεται, ο αναστολέας διακόπτει την παραπέρα έκκριση γάλακτος κι έτσι βοηθά στην προστασία του μαστού από τις επιβλαβείς συνέπειες της υπερφόρτωσης του με γάλα. Εφόσον το γάλα απομακρυνθεί η δράση του αναστολέα σταματά και η έκκριση ξεκινά πάλι.
Σωστές στάσεις θηλασμού
- Στάση της μητέρας
Η μητέρα όταν θηλάζει μπορεί να κάθεται, να είναι ξαπλωμένη, ή όρθια αν το προτιμά. Αν η μητέρα επιλέξει να θηλάσει το βρέφος της ξαπλωμένη (ιδίως οι μητέρες που έχουν γεννήσει με καισαρική τομή), καλύτερα να τοποθετήσει ένα μαξιλάρι στην πλάτη της για να στηρίζει το σώμα της σε πλάγια θέση. Το βρέφος πρέπει να βρίσκεται αντικριστά στο στήθος της μητέρας του, ενώ η μητέρα πρέπει να συγκρατεί με το ένα χέρι το κεφαλάκι και την πλάτη του. Εναλλακτικά, η μητέρα μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα μαξιλάρι στην πλάτη του βρέφους για το στηρίζει. Το βρέφος πρέπει να είναι γυρισμένο στο πλάι και όχι ανάσκελα. (Εικόνα 1)
Αν είναι καθιστή, η πλάτη της πρέπει να ακουμπά και να κρατά το βρέφος στο στήθος χωρίς να γέρνει μπροστά. Πρέπει να είναι χαλαρή και άνετη, χωρίς να επιβαρύνεται η πλάτη και ο αυχένας της. Το βρέφος βρίσκεται στην αγκαλιά της μητέρας με το σώμα του σε πλάγια θέση πάνω στο χέρι της. Ένα μαξιλάρι στα γόνατα της μητέρας είναι χρήσιμο για να φέρει το βρέφος στο ύψος του στήθους. Διαφορετικά, η μητέρα ανασηκώνοντας ελαφρά το ένα της γόνατο βοηθά να στηριχθεί το σώμα του βρέφους. Δεν πρέπει να σκύβει η μητέρα προς το βρέφος, για αλλά να φέρνει το σώμα του βρέφους προς το στήθος. (Εικόνα 1)
- Στάση του μωρού
Το βρέφος μπορεί να θηλάσει σε διάφορες στάσεις σε σχέση με τη θέση της μητέρας: κατά μήκος του στήθους και της κοιλιάς της, κάτω από τη μασχάλη της ή δίπλα στο σώμα της. Όποια και αν είναι η θέση της μητέρας και του βρέφους, υπάρχουν 4 σημαντικά σημεία που πρέπει να προσέξει η θηλάζουσα μητέρα:
- Το σώμα του βρέφους πρέπει να βρίσκεται σε ευθεία γραμμή σε σχέση με το κεφάλι του και όχι σε κάμψη ή στροφή. Το κεφάλι του μπορεί να είναι σε ελαφρά έκταση γιατί έτσι είναι ευκολότερο το πηγούνι του να είναι κοντά στο μαστό.
- Το βρέφος πρέπει να αντικρίζει το μαστό. Οι θηλές συνήθως έχουν κατεύθυνση ελαφρώς προς τα κάτω, οπότε το βρέφος δεν θα πρέπει να βρίσκεται κάθετα στο στήθος και την κοιλιά της μητέρας αλλά ελαφρώς στραμμένο στην πλάτη ώστε να μπορεί να κοιτάζει το πρόσωπο της μητέρας.
- Το σώμα του βρέφους πρέπει να είναι κοντά στη μητέρα γιατί έτσι διευκολύνεται να προσεγγίσει και να “πιάσει” σωστά το στήθος.
- Ολόκληρο το σώμα του βρέφους πρέπει να υποστηρίζεται με ένα μαξιλάρι ή το βραχίονα της μητέρας, όποια στάση θηλασμού και αν επιλέξει η μητέρα. Η μητέρα δεν πρέπει να υποστηρίζει μόνο το κεφάλι αλλά και τον αυχένα του βρέφους. Δεν πρέπει να κρατάει το βρέφος από τους γλουτούς γιατί μπορεί να μετακινηθεί στο πλάι και να δυσκολεύεται να ¨πιάσει¨ σωστά το στήθος.